Sắp đặt đa phương tiện video, điêu khắc, tranh vẽ; Một dự án hợp tác giữa con người, máy móc, cây cỏ, sâu bọ, ánh sáng, bóng tối, đất, đá, nước, gió, mưa, những linh hồn...

Kích thước thay đổi theo không gian thời gian.

Ý tưởng

Trong dự án đang tiếp diễn này tôi tiếp tục phát triển ý niệm về khu vườn... Là một vùng có thể biến đổi, chuyển dịch, thay hình đổi dạng, khu vườn ở đây giống như một thực thể sống, có khả năng sinh thành, đột biến, tái sinh trong những bối cảnh, hoàn cảnh khác nhau.

Khu Vườn giống như một thư viện bao la, mà những trang của nó luôn mãi viết lên tất cả lời đàn ông, đàn bà đang nói, hay tiếng của những con sâu, những con bọ, những hồn ma, quả bầu, nhạc cụ, những ống dẫn... đang thì thầm. Vườn còn là chứng nhân vĩnh hằng mang chứng từ bền bỉ cho những hành vi của chúng ta... Việc thực hành một dự án đa phương tiện (video, tranh vẽ, điêu khắc ) cũng giống như việc ta bước vào làm một khu vườn, hay bước vào một giấc chiêm bao, không phải là chuyện hiểu và cũng chẳng quan trọng chuyện cắt nghĩa mà là làm thế nào để có thể cùng thấy, khởi đầu của một lối đi không chỉ dừng lại ở đấy trong một hình thức, một lối vào, nó cần những lối vào khác nhau nhằm đi xa hơn nữa, chẳng biết đến đâu - chấp nhận mạo hiểm... Người ta kể rằng ngày 10 tháng 8 năm 1961 một máy bay trực thăng bay dọc đường 14 theo con đường Trường Sơn Tây Nguyên dọc biên giới Việt Nam - Campuchia - Lào... Phía sau máy bay trên nền trời là một dải màu thật đẹp... những con người, những tán cây ngọn cỏ, những con sâu con bọ, những đồi núi, dòng sông phía dưới đang được tắm trên một cơn mưa màu và không một sinh linh nào biết rằng giây phút đó là sự khởi đầu, là dấu hiệu cho một giấc chiêm bao trải dài qua hàng thế hệ... 

"Trail Dust" là tên mã cho các hoạt động diệt cỏ và là thuật ngữ được sử dụng trong các tin nhắn mật. Trong Chiến tranh Việt Nam, chính phủ quân đội hoa kỳ thực hiện việc rải chất độc hóa học xuống các khu rừng làm cho các cây cối rụng lá nhằm triệt hạ khả năng ngụy trang và ẩn náu của lực lượng Quân Giải phóng miền Nam và Quân đội Nhân dân Việt Nam. Hoạt động này còn gây tác dụng hủy hoại lâu dài đối với sự sống trên mặt đất, trong lòng đất, nước sông suối, ao hồ…

Người ta nói; Xem một bộ phim cũng giống như ta đang quan sát một giấc mộng, đi theo những cái bóng, hay cầm nắm một hơi thở... Tất cả yếu tố trong video vừa hiện diện nhưng cũng vừa vắng mặt, vừa hữu hình cũng vừa vô hình. Nó không bao giờ đứng yên mà luôn luôn biến chuyển, thay hình đổi dạng, hợp tan tự do vượt qua mọi khuôn khổ, quy luật...

Dự án video kết hợp với điêu khắc này được dẫn dắt từ thuật ngữ về sự lạc hướng...

Ở đây lạc hướng, là tình trạng của sự mất tự chủ, hay một sự lãng quên. Nó gần với trạng thái của một sự điên, mất trí hay bị ám (bị mất linh hồn, hay thất lạc linh hồn), không còn nhận ra những gì đang xảy ra chung quanh, hoặc nhìn mọi thứ một cách đảo ngược... đi dọc biên giới giữa Việt Nam - Campuchia - Lào. (Khu vực đường Trường Sơn - Tây Nguyên, hay còn gọi là ngã ba Đông Dương) Đây là ranh giới giữa những kết giao tự-nhiên văn-hoá giờ bị đoạn tuyệt bởi chủ nghĩa thực dân và thuyết dân tộc, là khu vực chịu nhiều tác động từ các cuộc chiến tranh và sự khai thác tận diệt tài nguyên ở nơi vốn là rừng rậm và có bề dày văn hoá với hơn 50 cộng đồng dân tộc khác nhau sinh sống.

Nhân vật người không chân dung, trong video phiêu bạt trong những cảnh quan mang dấu vết của lịch sử, không gian của những xung đột xã hội vô hình và hữu hình, một nơi của sự bóc lột, ngộ sát, giếc chóc... Nhân vật này trở thành một điểm trung chuyển, vượt qua những khái niệm của không gian thời gian, vượt những đường biên của những chủng loại, dùng tiếng kêu và âm thanh tạo tác từ một nhạc cụ tre truyền thống để gợi ra một miền hợp thông truyền dẫn và nối kết giữa những thực thể vô hình và hữu hình, giữa hiện thực và huyền thoại, giữa thức và mơ...

Song hành với nhân vật không chân dung là những đốm bóng lần theo cây cỏ, sâu bọ, đất, nước, con thú, người lính, bà mẹ... Chúng ta biết rằng cái bóng là một vật chở có thể phối hợp với sự chuyển hoá, mang tính kép, kì dị, sa man giáo, thay hình đổi dạng. Những đốm bóng tròn trong video “a breath of dreams” này cũng như những bóng ma, ám ảnh và ảo ảnh, là phương tiện của ký ức, là những linh hồn hay trở lại trong giấc chiêm bao để về gặp lại những cảnh-người thân.

Là một hệ thống những hình ảnh mang tính phóng chiếu những dấu tích của cuộc sống, của vùng đất, dấu vết của dòng sông, dấu vết lịch sử chiến tranh, dấu vết dịch chuyển, lưu vong, sự chia cắt, phân biệt, sự thoái thác, quên lãng... Người ta gọi nó – Tây Nguyên trong tâm tưởng, là vùng đất ở giữa, giữa làng và rừng, giữa tự nhiên và tha hoá, giữa sống và chết, giữa cơn thức và cơn mơ, giữa hiện thực và ảo ảnh, giữa xứ đã mất và xứ đang lụi tàn, giữa nơi không biết tên và nơi không biết tới... Người ta vẫn thường trượt từ cái này sang cái kia.

Ý tưởng tác phẩm trích từ tiểu luận của Dương Mạnh Hùng trong booklet triển lãm "Khu vườn lạc hướng... hơi thở chiêm bao", 2023, tr. 66-68.