Mô tả

Trong vô vàn rộng mở của vũ trụ, ta thấy mình trong một phân li nhỏ bé, bao vây bởi vô vàn bí ẩn thách thức giới hạn hiểu biết của con người. Không chỉ với các nhà khoa học, ý tưởng về thực tại song song còn là một chủ đề cuốn hút đối với người nghệ sĩ xuyên suốt lịch sử. Lấy cảm hứng từ cơ học lượng tử, lý thuyết dây, và phong trào nghệ thuật tiên phong, Neverwhere dẫn lối vào lãnh thổ mơ hồ của trí tưởng tượng, vượt qua chuẩn mực thông thường và đặt câu hỏi về giới hạn của nhận thức chung. Triển lãm quy tụ sáu nghệ sĩ – Nadège David, Cian Duggan, Sandrine Llouquet, Ngô Đình Bảo Châu, Trọng Gia Nguyễn, và Võ Trân Châu – cùng tham gia hành trình đầy mê hoặc qua giao lộ giữa nghệ thuật, khoa học và tâm linh. Nhan đề triển lãm Neverwhere được mượn từ cuốn tiểu thuyết cùng tên của tác giả Neil Gaiman, miêu tả một thế giới mới ngay phía dưới lòng đất – London Below – nơi những vận mệnh lạ kỳ đang chờ đợi, gợi lên ý niệm về một không gian vật lý chưa tồn tại trong dòng thời gian. Thách thức khái niệm truyền thống về một white-cube*, bất chấp sự kìm hãm của trọng lực, triển lãm đẩy ta vào chiều kích siêu thực – nơi các loài sinh vật ngoại giới tồn tại song song với thực tại này. Tại đây, những cánh cửa khép hờ trôi lơ lửng và không ngừng biến động, vén màn để các sinh thể kia được hiện nguyên hình. Thời gian bấy giờ không chỉ đơn thuần là một chiều tuyến tính, mà còn tồn tại đồng hiện với các chuyển động đa chiều. Khi chân lý ẩn mình, sự trung hoà giữa cái hư ảo, cái diện phẳng và các chiều không gian phi thứ bậc, cùng thời gian chất vấn nhận thức, định hình hoài ức thành những phân mảnh trầm tích.

Võ Trân Châu đan kết vải vụn và quần áo cũ thành những hoạ tiết ghép mảnh, tỉ mỉ tái dựng lại từng địa danh lịch sử và ảnh chụp. Thực hành này của Châu làm sáng tỏ bản chất của hồi ức và mê trận quá khứ phức tạp, lưu trữ rung cảm của vải vóc, đồng thời nhìn nhận và hàn gắn nỗi đau thế hệ. Cian Duggan mở cánh cửa tương tự tới một chiều không gian khác, nơi hình thù ma quái tồn tại trong một sắp đặt thần bí, xoá nhoà ranh giới giữa thực và ảo, mở đường đến những xứ lạ kỳ. Chúng dẫn ta lạc vào trang chuyện cổ tích của Ngô Đình Bảo Châu về một sân khấu hiu quạnh và vòng hoa thanh tao ngụ ý về khao khát được khoa trương; một em học sinh đứng sau bức rào kẽm gai và một tượng đài lờ mờ phía xa xăm; bóng đổ hình người không cân xứng trong khung cảnh thiên nhiên rộng lớn giữa xung đột nội tâm. Đồng thời, ở một chiều không gian song song, Nadège David khám phá kết nối đa diện giữa con người, động vật, và thiên nhiên thông qua những bức tranh trù phú. Bên cạnh loạt tranh vẽ bằng mực tinh xảo, Nadège còn dùng màu acrylic, màu sáp, sơn thuỷ tinh, và sơn gốm trên vải, tạo nên khung cảnh siêu thực đầy ắp sinh vật mờ ảo dị hình.

Trong xứ sở này, Sandrine Llouquet sáp nhập các biểu tượng giữa truyền thống và đương đại, tìm kiếm mối liên kết chung thông qua những khám phá về tôn giáo và đức tin, phản ánh bản chất tiến hoá của xã hội, danh tính và quá khứ, nắm giữ phần thiết yếu trong tâm trí con người. Sandrine giải mã một chiều không gian đa văn hoá mới, bổ sung vào thử nghiệm không-thời gian và tình cảnh nhân sinh khi cá nhân du hành qua nhiều quốc gia khác nhau, bao gồm cả Việt Nam. Tua về quá khứ thương đau của tàn tích chiến tranh, tác phẩm sáp dầu Mẹ và Bố, Công viên Meadowlake, khoảng năm 1980 của Trọng Gia Nguyễn, cùng chuỗi tác phẩm hàng rào dây thép gai lấy cảm hứng từ nhà tù Côn Đảo khét tiếng 1862–-1975, đào sâu vào ý niệm của ký ức và sự chuyển dời.

* Phòng trưng bày nghệ thuật với tường trắng và nguồn sáng thường tỏa ra từ trần nhà.

Mô tả được trích dẫn từ vựng tập triển lãm “Neverwhere”, 2023, tr.3.